Een groot project uitvoeren – casus hoogspanningslijn Maasbracht-Eindhoven

Het opstarten en uitvoeren van een groot infrastructureel project kost vele jaren. Welke stappen moeten worden gezet? En welke partijen zitten om de tafel? Luuk van Dijk, projectleider bij de Directie Realisatie Energietransitie van het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG), geeft inzicht in hoe complex een groot energieproject is.

“De aanleg van de hoogspanningslijn Maasbracht-Eindhoven is een project van stevige omvang”, zegt Luuk van Dijk. “Het gaat om een 380 kV-verbinding, die hard nodig is voor de energietransitie. De huidige hoogspanningsverbinding kan de groeiende vraag naar elektriciteit binnenkort niet meer leveren. Tegelijk moet de opgewekte energie veel duurzamer worden. In midden-­ Limburg ligt Chemelot, het complex van chemische industrie dat veel CO₂ uitstoot. Aan de Brabantse kant van het tracé zorgt Brainport Eindhoven voor een flinke groei van bedrijvigheid en daarmee woningen. Om die vervuilende processen te elektrificeren, is de nieuwe hoogspanningsverbinding een voorwaarde. Vergroening is in ieders voordeel.”

Coördinatie van de besluitvorming
“Onze rol als ministerie is het coördineren van het traject van besluitvorming”, vervolgt Van Dijk. “Bij een ingrijpend ­ infrastructureel project bevragen we de beheerder, in dit geval TenneT, stevig op het nut en de noodzaak. TenneT heeft zelf al ruim een jaar voorstudie gedaan als ze het project bij het ministerie melden.” Het project bevindt zich in de verkenningsfase. Zoals gepubliceerd in de Staatscourant van 2 oktober 2024, is het zoekgebied bepaald en zijn de uitgangspunten bekend. Het definitieve tracé moet nog worden bepaald.

Van Dijk: “Als ministerie bekijken we welke procedurestappen het meest geschikt zijn om dit project te begeleiden. We zoeken al vroeg contact met de lokale overheden: de Provincie, gemeentes, waterschappen. Normaal gesproken maken zij de keuzes op ruimtelijk gebied, maar vanwege het nationale belang gaat deze bevoegdheid naar het Rijk. Dat kan natuurlijk gevoelig liggen. Om te investeren in de relatie hebben we ze allemaal individueel bezocht en organiseren we werksessies. Met hen bespreken we de mogelijke tracés van de hoogspanningslijn en stellen we verdere vragen. Heeft een gemeente plannen voor bijvoorbeeld woningbouw, die nu nog niet formeel zijn vastgelegd? En wat is in het waterschap de strategie inzake het grondwaterpeil? Een intensief proces, maar het verloopt in goede orde.”

Burgerparticipatie
De hoogspanningslijn Maasbracht-Eindhoven heeft impact op het leven van burgers, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Daarom wordt tijdig contact gelegd met deze stakeholders. Van Dijk: “Het idee van de Omgevingswet, die sinds 1 januari van dit jaar geldt, is dat we een idee voor een project al vroeg communiceren. Dat is een beetje ongemakkelijk, omdat het in het begin nog weinig concreet is. Waar komen dan die masten, vragen bewoners zich af. Maar aan de vragen die ze stellen op webinars en tijdens inloopbijeenkomsten merk je hun betrokkenheid. Door mensen direct mee te nemen, wennen ze aan het idee. De meesten zien de noodzaak. Al blijft het niet leuk om een mast in de buurt te krijgen, de omgeving zal op termijn veel schoner zijn.” Bij de bouw van nieuwe infrastructuur zoals masten en elektriciteitsstations wordt rekening gehouden met de landschappelijke inpassing. “Je kunt een hoogspanningsverbinding nooit helemaal aan het zicht onttrekken”, zegt Van Dijk. “Maar je kunt de beleving wel logischer maken. Ook is er natuurcompensatie als groengebieden of natuurwaarden worden beschadigd.” Na de Projectprocedure is de taak van het ministerie van Klimaat en Groene Groei voltooid. TenneT is verantwoordelijk voor de realisatie, gepland van 2030 tot 2035.